“Nợ xấu” là những khoản vay mà người dùng đã vay tại ngân hàng hoặc các tổ chức tín dụng nhưng không trả đúng kỳ hạn đã cam kết. Các khoản nợ xấu này sẽ được lưu lại trên CIC và ảnh hưởng trực tiếp đến xếp hạng tín dụng của khách hàng, nó sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc vay vốn sau này. Nợ xấu bản chất là một khoản nợ quá hạn mà ngân hàng hoặc các công ty tài chính nhận thấy rủi ro về khả năng thu hồi vốn của mình. Các loại nợ này sẽ được chia thành các nhóm nợ khác nhau, theo mức độ tăng dần về tính nghiêm trọng. Vậy khi nào thì bị rơi vào đối tượng nợ xấu? Nợ xấu bao lâu được xóa trên CIC?
Cụ thể, việc phân chia các loại nợ thì nợ xấu gồm 5 nhóm như sau:
- Nhóm 1: Nợ đủ tiêu chuẩn. Các khoản nợ vẫn có khả năng thu hồi cả gốc và lãi theo đúng thời gian.
- Nhóm 2: Nợ cần chú ý. Đây là những khoản nợ từ 10 đến 30 ngày.
- Nhóm 3: Nợ dưới tiêu chuẩn. Các khoản nợ quá hạn từ 30 đến 90 ngày.
- Nhóm 4: Nợ nghi ngờ. Các khoản vay quá hạn từ 90 đến dưới 180 ngày.
- Nhóm 5: Nợ có khả năng mất vốn
Việc phân loại nhóm nợ xấu sẽ giúp các tổ chức cho vay dễ dàng đánh giá lịch sử tín dụng của khách hàng để đưa ra quyết định có nên cho vay hay không.
1. Nguyên nhân dẫn đến nợ xấu là gì?
Nhìn chung, nợ xấu phát sinh từ việc cá nhân không có đủ khả năng chi trả số tiền đã vay. Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến nợ xấu:
1.1 Nguyên nhân chủ quan
- Không biết cách quản lý tài chính cá nhân: Việc không quản lý được các nguồn tiền sẽ dẫn đến hiện tượng tiền “không cánh mà bay”. Điều này kéo theo việc các khoản nợ ngày càng tăng lên và người dùng không còn khả năng chi trả. Đối với doanh nghiệp, không quản lý tốt tài chính sẽ kéo theo thâm hụt tiền dự phòng chi trả lương cho nhân viên và phải đi vay lãi để duy trì các hoạt động sản xuất kinh doanh khác.
- Không hiểu biết về các khoản vay và hợp đồng: Người vay thường không tìm hiểu và đọc rõ các thông tin về điều khoản, chi phí vay, lãi suất trong hợp đồng.
- Sử dụng thẻ tín dụng quá nhiều: Một số người sử dụng nhiều hơn số tiền đã kiếm và kéo theo mất kiểm soát dòng tiền nên mất khả năng trả nợ và dẫn đến nợ xấu.
Một số nguyên nhân khác
- Quên thanh toán các khoản phí phạt hoặc khoản vay nợ.
- Cố tình không trả nợ dẫn đến bị xếp nợ xấu.
- Vay tiền nóng nhưng đến hạn không có khả năng thanh toán cho ngân hàng.
- Cờ bạc
1.2 Nguyên nhân khách quan
Lạm phát: Việc lạm phát tăng cao dẫn đến chi phí bỏ ra để đáp ứng nhu cầu cá nhân nhiều hơn, trong khi thu nhập cá nhân không tăng sẽ dẫn đến khả năng trả nợ bị hạn chế gây ra nợ xấu.
Dịch bệnh: Do ảnh hưởng của dịch Covid, tình hình kinh tế trên cả nước đã có nhiều biến đổi. Nhiều doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân bị ảnh hưởng nặng nề. Dịch bệnh cũng là một nguyên nhân lớn dẫn đến tỷ lệ nợ xấu tăng lên.
2. Tìm hiểu về tổ chức CIC – trung tâm thông tin tín dụng trực thuộc ngân hàng nhà nước Việt Nam
2.1 Chức năng và hoạt động của tổ chức CIC
CIC là cụm từ viết tắt của Credit Information Center - Trung tâm thông tin tín dụng thuộc ngân hàng nhà nước Việt Nam. Tổ chức này làm nhiệm vụ thu nhận, lưu trữ, phân tích và xử lý cũng như dự báo những thông tin tín dụng phục vụ cho việc quản lý của hệ thống ngân hàng nhà nước.
Các nhân hàng sẽ cung cấp cho CIC thông tin của khách hàng và các thông tin về khoản vay, cũng như lịch sử các lần thanh toán. Hệ thống CIC sẽ tổng hợp những dữ liệu trên thành những hệ thống để phản ánh lịch sử tín dụng của cá nhân khách hàng và doanh nghiệp vay vốn. Khi ngân hàng hay các tổ chức cho vay cần xét duyệt hồ sơ vay vốn của khách hàng sẽ truy cập vào hệ thống CIC để kiểm tra các thông tin của khách hàng. Nếu có dấu hiệu nợ xấu thì sẽ lập tức từ chối hồ sơ cho vay hoặc xử lý theo đúng quy định của từng tổ chức cho vay.
Các thông tin mà hệ thống CIC lưu lại bao gồm:
- Thông tin cá nhân khách hàng.
- Số tiền khách hàng đang nợ được ký kết với tổ chức cho vay nào.
- Thời gian hoàn trả món nợ.
- Các quy trình trả nợ tiến hành thế nào.
- Cá nhân hoặc doanh nghiệp đã thế chấp những tài sản nào.
- Hiện đang được xếp vào nhóm nợ xấu nào trên hệ thống CIC.
2.2 Cách kiểm tra nợ xấu trên CIC
Vì đây là hệ thống được quản lý bởi trung tâm tín dụng của ngân hàng nhà nước nên bản thân khách hàng không thể tự vào kiểm tra được vì tính bảo mật rất cao. Vì vậy, nếu không phải là nhân viên ngân hàng hay tổ chức tín dụng thì không thể kiểm tra được các thông tin trên hệ thống CIC.
Để biết thêm các thông tin chi tiết, khách hàng mang căn cước công dân và các giấy tờ liên quan (nếu có) đến trực tiếp Trung tâm thông tin tín dụng Quốc gia, có địa chỉ tại:
+ Số 10 Quang Trung, quận Hà Đông, Hà Nội.
+ Chi nhánh: Tầng 1, số 68 Nguyễn Huệ, Quận 1, Thành phố Hồ Chí Minh.
3. Thời gian để được xóa nợ xấu
Thời gian để được xóa nợ xấu sẽ phụ thuộc vào thời gian quá hạn và cấp độ nợ xấu khác nhau. Những cấp độ này được đánh giá phân loại theo nhóm bởi Trung tâm tín dụng CIC.
Cụ thể như sau:
- Nợ xấu nhóm 1: Được cấp vốn ngay.
- Nợ xấu nhóm 2: Lịch sử nợ xấu được xóa sau 1 năm. (Sau 1 năm thì khách hàng sẽ tiếp tục được vay).
- Nợ xấu nhóm 3 - Nợ xấu nhóm 5: Lịch sử nợ xấu được xóa sau 5 năm. (Sau 5 năm thì khách hàng sẽ tiếp tục được vay trở lại).
4. Làm gì để xóa nợ xấu?
Xóa nợ xấu là việc làm rất cần thiết để khách hàng tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn. Cách tốt nhất và nhanh nhất để có thể xóa nợ xấu trên CIC là khách hàng đến làm việc trực tiếp với ngân hàng hoặc tổ chức tài chính mà bạn đã vay để thanh toán toàn bộ nợ gốc và lãi suất.
Các biện pháp cụ thể sau đây sẽ giúp bạn cải thiện tình trạng nợ xấu và xóa sạch lịch sử bị nợ xấu của mình trên hệ thống:
- Thanh toán các khoản vay dưới 10 triệu đồng: Theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, các khoản vay quá hạn dưới 10 triệu đồng đã tất toán sẽ không xuất hiện trong lịch sử tín dụng. Vì thế, thanh toán những khoản nợ nhỏ sẽ giúp lịch sử tín dụng của bạn “trong sạch” hơn.
- Sắp xếp tài chính để tất toán những khoản vay trên 10 triệu càng sớm càng tốt: Thông tin lịch sử tín dụng được cập nhật hàng tháng và theo quy định thì sau 12 tháng trả hết nợ xấu nhóm 2, nợ xấu sẽ được xóa khỏi lịch sử tín dụng.
- Đăng ký nhận báo cáo tín dụng: Việc này giúp khách hàng nhận thông báo kịp thời, tránh nợ xấu nhóm 2 rơi tiếp vào nhóm 3 đến nhóm 5 vì các nhóm nợ xấu này mất đến 5 năm mới có thể xóa được.
Như vậy, nợ xấu dù ở nhóm nào thì cũng có thể xóa được sau một khoảng thời gian nhất định. Do đó, khi là người đi vay, bạn cần chú ý thanh toán số tiền trả nợ đúng hạn và nắm rõ hợp đồng để tránh trường hợp rơi vào nợ xấu.
